مبانی نظری وپیشینه پژوهش سرمایه روانشناختی

مبانی نظری وپیشینه پژوهش سرمایه روانشناختی با فرمت word و با 40 صفحه وقابل ویرایش همراه پرسشنامه

سرمايه روانشناختي
روانشناسي مثبتنگر رشتة تازهاي در روانشناسي است. روانشناسي مثبتنگر در اواخر دهة ۱۹۹۰ بر پا شده و تمركز آن بيشتر بر قدرتها و تواناييهاي فرد است تا جستجو در ضعفها و نقصهاي او (حسینیقمی، 1390).
روانشناسي مثبتنگر به عنوان رويكردي تازه در روانشناسي، بر فهم و تشريح شادماني و احساس ذهني بهزيستي و همچنين پيش-بيني دقيق عواملي كه بر آنها مؤثرند، تمركز دارد. اين رويكرد از منظري مثبتگرايانه با ارتقاي احساس ذهني بهزيستي و شادماني، در عوض درمان نواقص و اختلالات سرو كار دارد. بنابراين، روانشناسي مثبتنگر تكميل كنندة روانشناسي باليني سنتي است. فهم، درك و شفافسازي شادماني و احساس ذهني بهزيستي، موضوع محوري روانشناسي مثبت نگر است (سلیگمن و همکاران ، 2005).
موضوع اصلي روانشناسي مثبتنگر، تحقيق كردن دربارة تجربيات ذهني مثبت مانند: بهروزي، خشنودي، رضايت خاطر، لذت، اميد، خوش-بيني، رواني، شايستگي، عشق، عشق به كار، جرأت، پشتكار، خودمختاري، مهارت ميان فردي، استعداد، خلاقيت، ابتكار، دورانديشي، خرد، مسئوليت ميان فردي، نوعدوستي، وجدان كاري و پرورش ديگران است (حسینیقمی، 1390).
يكي از مهمترين متغيرهايي روانشناسی مثبتگرا، سرمايه روانشناختي میباشد. در ادامه این متغیر و مؤلفههای آن معرفی شدهاند.
سرمايه روانشناختي عبارت است از مجموعهاي از صفات و توانمنديهاي مثبت افراد و سازمانها كه ميتواند مانند يك منبع قوي در رشد و ارتقاء فرد و سازمان نقش داشته باشد. اميدواري، خوشبيني، خودكارآمدي و استقامت (تابآوري يا انعطافپذيري) مؤلفههاي سرمايه روانشناختي هستند. اميدواری حالتي انگيزشي است و سه مؤلفه عامليت، طرح و هدف دارد. خوش بيني اسناد دروني بالنسبه ثابت و كلي در مورد حوادث مثبت است. خودكارآمدي به معني اطمينان داشتن به تواناييهاي مورد نياز در دستيابي به موفقيت و باور به داشتن قدرت در غلبه بر تكاليف چالشانگيز است و تابآوري را ظرفيت رواني مثبت براي برگشت، جهش از مصيبت و تغيير مثبت در جهت پيشرفت تعريف كردهاند كه فرد را براي پذيرش مسئوليت آماده مي كند (علي پور و همكاران، 1392).
در واقع، لوتانز و همکارانش در توسعه چارچوب رفتار سازمانی مثبتگرا در سازمانها، سرمایه روانشناختی مثبتگرا را به عنوان یک عامل ترکیبی و منبع مزیت رقابتی سازمانها مطرح کردهاند. آن ها بر این باورند که سرمایه روانشناختی، با تکیه بر متغیرهای روانشناختی مثبت‌گرایی همچون: امیدواری، خوش بینی، تابآوری و خودكارآمدي منجر به ارتقای ارزش سرمایه انسانی(دانش و مهارتهای افراد) و سرمایه اجتماعی( شبکه روابط میان آنها) در سازمان میشود. بنا براین، سرمایه روانشناختی، از متغیرهای روا‌نشناختی مثبت گرایی تشکیل شده است که قابل اندازهگیری، توسعه و پرورش هستند و امکان اعمال مدیریت بر آنها وجود دارد (سيماراصل و فياضي، 1388).
در سالهای اخیر، پژوهشهای تجربی فراوانی در زمینه تأثیرهای سرمایه روانشناختی بر متغیرهای سازمانی مانند: رضایت شغلی، عملکرد و تعهد سازمانی صورت گرفته است. نتایج این پژوهشها نشان از آن دارد که رابطه معنیداری میان سرمایه روانشناختی و این متغیرهای سازمانی وجود دارد. نکته جالب توجه آن است که همبستگی میان سرمایه روانشناختی با هر یک از متغیرهای سازمانی، قویتر از همبستگی میان تک تک اجزای تشکیل دهنده سرمایه روانشناختی (امیدواری، خوش بینی، خودکارآمدی و تاب-آوری) و متغیرهای سازمانی است و این بدان معنا است که سرمایه روانشناختی دارای اثری هم افزاینده است. در مجموع، در مقوله رفتار سازمانی مثبتگرا، سرمایه روانشناختی به مثابه درون دادی در نظر گرفته می‌شود که برون داد آن، سطح عملکرد سازمان است. لوتانز و همکارانش با پژوهشهایی که در این زمینه انجام داده‌اند، به این نتیجه رسیدهاند که میتوان با تقویت سرمایه روانشناختی در سازمان، عملکرد آن را دست کم تا 10 در صد ارتقا داد (لوتانز و اوليو ، 2007).
لوتانز و همكاران(2006) معتقدند كه سرمايه روانشناختى فراتر از سرمايه انسانى و سرمايه اجتماعى است و به طور مستقيم با اينكه "شما كه هستيد" و مهم تر اينكه "شما كه خواهيد شد" مرتبط است. بحث تئورى منابع روانشناختى هابفل (2002) بيان مىكند كه بسيارى از سازههاى روانشناختى به عنوان شاخصهاى سازههاى محورى گسترده تر يا "منابع روانشناختى"، بهتر درك مى شوند. در اين رابطه، منبع مشترك اساسى بين اين چهار قابليت، يك "تلاش كارگزارى مثبت" است. كه نشان دهنده تمايل افراد براى اقدام بر محيط به عنوان كارگزار، بر پايه ارزيابىهاى مثبت فردى از موقعيت مىباشد. آنچه در اينجا مهم مىنمايد، تمايز قائل شدن بين سرمايه روانشناختى و احساسات مقطعى است. سرمايه روانشناختى برخلاف احساسات مثبت، دوره زمانى طولانىترى دارد و احتمالاً در طول زمان، كمتر تغيير مى-كند. همچنين، سرمايه روانشناختى را مىتوان در رابطه با هر دو شرايط خاص و عمومى، مفهومپردازي كرد. در حالى كه احساسات مثبت، نوعاً مربوط به برخى از "شرايط معنادار شخصى" هستند. اجزاى سرمايه روانشناختى، منابعى شخصى شامل منابع ذهنى، اجتماعى و روانشناختى را شكل مىدهند كه به نوبه خود به حالتى از سلامت كارى مانند عجين شدن شغلى منجر مى شود (به نقل از كريمي مزيدي و همكاران، 1391).
نتایج پژوهشهای انجام شده در زمینه رفتار سازمانی مثبت‌گرا حاکی از آن است که ظرفیت‌های روانشناختی از قبیل: امیدواری، تاب آوری، خوش بینی و خودکارآمدی، در کنار هم، عاملی را با عنوان «سرمایه روانشناختی» تشکیل میدهند. به عبارت دیگر، برخی متغیرهای روانشناختی، از قبیل:
• امیدواری، تاب آوری، خوش بینی و خودکارآمدی، در مجموع یک منبع یا عامل نهفته جدیدی را تشکیل میدهند که در هر یک از این متغیرها، نمایان است (اوي و همكاران ، 2006).
از این رو، در ادامه به ادبیات نظری مربوط به اجزای سرمایه روانشناختی پرداخته میشود:
2-1-3-1- اجزای سرمایه روانشناختی
1- امیدواری
اميد يكي از سازههايي است كه به عنوان شاخص توانمندي در بهزيستي مثبت افراد مورد توجه واقع شده است. ايده اميد از زمان پيدايش نوع بشر وجود داشته است. زماني كه متقاعد مي-شويم آينده به طور كلي غمافزار و پوچ است، ممكن است اراده-مان را براي بردباري در زمان حال نيز از دست بدهيم. طبق نظر اگوستين «اميد تنها با چيزهاي خوب و آينده سروكار دارد و ارتباط مستقيم با فرد اميدوار دارد» هنگامي كه هدف اميد برآورده ميشود، ديگر اميد نيست بلكه تبديل به دارايي فرد ميشود همچنين اميد اساس پشتكار افراد است (وال و همكاران ، 2004).
لوپز و همكارانش (2007) بیان می کنند كه قدرت اميد به عنوان يك نيروي انگيزشي در تمام دوران معاصر مورد بحث بوده و در قرن گذشته صاحب نظران پزشكي و روانشناسي آن را بررسي كرده اند. بيش از 40 سال پيش، اثر جروم فرانك (2008) اميد را فرآيندي مفهوم سازي كرد كه در تمام رويكردهاي روان درماني مشترك است (به نقل از بهاري، 1389).


فهرست مطالب

تعریف سرمایه­ روانشناختی

اجزای سرمایه روانشناختی

امیدواری

نظریه امید

نقش موانع در پرورش امید

مراحل ناامیدی

تاب­ آوری

ویژگی های افراد تاب آور

مدل­ های تاب­ آوری

خوش ­بینی

انواع خوش ­بینی

رشد خوش بینی

خودکارآمدی

ابعاد خودکارآمدی

منابع خودکارآمدی

باورهای خودکارآمدی

ویژگی­ های خودکارآمدی

سرمایه روانشناختی سازه ای متفاوت از دیگر سرمایه ها

پیامدهای سرمایه ­های­ روانشناختی

پیشینه تجربی تحقیق

منابع

پرسشنامه استاندارد سرمایه روانشناختی لوتانز ۲۰۰۷